Kołobrzeg jako miasto o bogatej historii i tradycji może poszczycić się wieloma pięknymi zabytkami, które urzekną każdego. Z całą pewnością jednym z takich miejsc jest Bazylika Mariacka Konkatedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kołobrzegu powstała w XIV wieku. Całość zachowana została w stylu gotyckim, ma ona charakter halowy i jest pięcionawowa. Ta imponująca świątynia kościoła rzymskokatolickiego w 1972 roku stała się konkatedrą diecezji koszalińsko - kołobrzeskiej.
Historia bazyliki
Historia kościoła sięga przypuszczalnie początków XIV wieku, źródła podają że najprawdopodobniej właśnie w tym czasie rozpoczęła się jego budowa, w miejscu gdzie wcześniej znajdował się kościół św. Mikołaja. W roku 1321 po raz pierwszy odprawiona została masz święta na placu budowy. Kolejne 200 lat to okres, w którym bazylika była upiększana oraz rozbudowywana. Konieczne były także liczne przebudowy obiektu, w związku z osiadaniem gruntu, na którym się znajdował.
Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia NMP w Kołobrzegu (Autor: JDavid, CC BY-SA 3.0)
Ostateczny wygląd świątyni jaki możemy podziwiać na dzień dzisiejszy ukształtował się na koniec XV wieku. Ówczesna przebudowa objęła połączenie północnej oraz południowej wieży poprzez zamurowanie dzielącej je przerwy, co pozwoliło uzyskać jeden potężny wieżowy blok. Kolejną zmianą było dodanie środkowego hełmu.
Przez lata swojego istnienia kołobrzeska Bazylika Mariacka pełniła rozmaite funkcje. Początkowo była kolegiatą, natomiast już dwa stulecia później w XVI wieku świątynią protestancką. Liczne wojny, które toczyły się na tym obszarze od XVII do XX wieku wywołały wiele zniszczeń w tym wspaniałym budynku. Gdy pod koniec II wojny światowej w 1945 roku trwały walki o Kołobrzeg świątynia była ważnym punktem obronności miasta. Ostrzał radzieckiej artylerii spowodował jej zburzenie.
W 1957 roku, pomimo wcześniejszych planów ich rozebrania, ruiny konkatedry oddane zostały w ręce kościoła katolickiego. Umożliwiło to rozpoczęcie odbudowy. Już zaledwie w rok później poświęcono prezbiterium kolegiaty i odprawiona została w nim pierwsza msza święta. Władze PRL w latach 60. podjęły decyzję o otwarciu w nieodbudowanej części kościoła Muzeum Oręża Polskiego - w skład wystawy wchodził ciężki sprzęt z okresu wojny.
Świątynia została w całości przywrócona pod jurysdykcję kościoła w roku 1974. Jednak już dwa lata wcześniej zyskała miano konkatedry. Funkcję kolegiaty odzyskała w 1979 roku, natomiast w rok później utworzona została przy niej parafia. W wyniku decyzji papieża Jana Pawła II w 1986 roku podniesiona została do godności bazyliki mniejszej.
Zabytki sakralne
We wnętrzu kościoła pozostało niestety niewiele zachowanych zabytków sztuki sakralnej czy elementów dekoracyjnych mających charakter historyczny. Liczne wojny i wywołane przez nie zniszczenia, jak również luterański charakter miejsca aż do roku 1945 miały na to znaczący wpływ.
Żyrandol Korona Holkenow w Bazylice (Autor: Kapitel, Public Domain)
Wśród najważniejszych zabytków kołobrzeskiej Bazyliki Mariackiej wymienić należy:
- gotycką menorę pochodzącą z 1327 roku,
- krucyfiks pochodzący z 1330 roku,
- chrzcielnicę pochodzącą z 1355 roku,
- gotycki świecznik Korona Holków pochodzący z 1420 roku,
- gotycki świecznik Korona Schlieffenów pochodzący z 1523 roku,
- nagrobne tablice kołobrzeskich mieszczan,
- stalle rajców miejskich pochodzące z XIV wieku.